Σίγουρα κέρδη από την καλλιέργεια ηλίανθου και ελαιοκράμβης

Ικανοποιητικό εισόδημα και ενεργειακή επάρκεια για ίδια χρήση των επενδυτών μπορεί να εξασφαλίσει η παραγωγή βιοντίζελ από τον ηλίανθο και την ελαιοκράμβη. Δύο ενεργειακά φυτά, η καλλιέργεια των οποίων αποτελεί μια πρώτης τάξεως εναλλακτική πρόταση στον αγροτικό τομέα με σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης εντός και εκτός ελληνικών συνόρων.

Το βιοντίζελ είναι "πράσινο καύσιμο" -προσφέρει δηλαδή πράσινη ενέργεια συμβάλλοντας στην καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου, εξασφαλίζοντας μειώσεις προστίμων εκπομπών CO2 σε εθνικό επίπεδο- που παράγεται κυρίως από ελαιούχους σπόρους (ηλίανθος, ελαιοκράμβη κ.ά.) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε μόνο του είτε σε μείγμα με ντίζελ σε πετρελαιοκινητήρες.

Σημαντική προοπτική για την καλλιέργεια ενεργειακών φυτών αποτελεί η εξαγωγή βιοντίζελ στην Ευρώπη, η οποία κυριολεκτικά διψά για βιοκαύσιμα. Η τελευταία κατανομή αγοράς βιοντίζελ του υπουργείου Ανάπτυξης 2010-2011 καλύπτει χαμηλότερο ποσοστό έναντι της ΕΕ (2% έναντι 5,75%), με εισαγωγές βιοντίζελ από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Γερμανία, Αυστρία και Βουλγαρία), ενισχύοντας ουσιαστικά τους αγρότες αυτών των χωρών. Δηλαδή Ελληνες αγρότες αναγκάζονται να κινούν τα τρακτέρ τους με βιοντίζελ από Βουλγαρία, Ιταλία κ.λπ., ενώ μπορούν κάλλιστα να το παράγουν οι ίδιοι και σε σύντομο χρόνο να γίνουν εξαγωγείς, καθώς οι αποδόσεις σε βιοντίζελ των ενεργειακών φυτών στην Ελλάδα είναι κατά πολύ υψηλότερες απ' ό,τι στις πιο βόρειες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, λόγω ηλιοφάνειας και υψηλότερων θερμοκρασιών.

Σήμερα τα ΕΛ.ΠΕ. αγοράζουν το ελληνικό (κατά προτεραιότητα) και το εισαγόμενο βιοντίζελ προς 1,28 ευρώ το λίτρο και το αναμειγνύουν υποχρεωτικά με το πετροντίζελ. Τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει μέχρι σήμερα παραγωγοί με εταιρείες παραγωγής βιοντίζελ δίνουν τιμές 0,38-0,42 ευρώ/κιλό των παραγόμενων ελαιούχων σπόρων.

Παράλληλα, με την προοπτική της κατάργησης των διαφορετικών τιμολογήσεων πετρελαίου και τη διαμόρφωση ενιαίας τιμής για πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης και αγροτικό, θα προκληθεί οξύ πρόβλημα στο κόστος παραγωγής των γεωργικών προϊόντων.

Το πρόβλημα θα γίνει ακόμη πιο οξύτερο από το 2013, οπότε θα τελειώσουν οι επιδοτήσεις στη γεωργική παραγωγή. Σήμερα με τις τρέχουσες τιμές πετρελαίου το γέμισμα του ρεζερβουάρ ενός τρακτέρ μπορεί να κοστίσει και 250-300 ευρώ.

Νέες προσοδοφόρες δραστηριότητες

Η καλλιέργεια ενεργειακών φυτών, όπως είναι ο ηλίανθος και η ελαιοκράμβη, μπορεί να αξιοποιήσει μεγάλο μέρος ή όλη την αγροτική γη που σήμερα είναι σε υποχρεωτική αγρανάπαυση. Οι παραγωγοί μπορούν να παράγουν εύκολα οι ίδιοι τα καύσιμα (βιοντίζελ) που χρειάζονται για κίνηση (τρακτέρ - αυτοκίνητα) και θέρμανση, ενώ πέραν αυτού το βιοντίζελ είναι περιζήτητο στο εξωτερικό και ιδιαίτερα στην Ευρώπη με άριστες προοπτικές εξαγωγών. Η παραγωγή βιοντίζελ εκτός του καυσίμου παράγει δύο πολύτιμα υποπροϊόντα: την πίττα και τη γλυκερίνη. Η πίττα, που είναι περίπου 50-60% της ποσότητας των ελαιούχων σπόρων, είναι άριστη ζωοτροφή και αξιοποιείται για παραγωγή γάλακτος και κρέατος, δηλαδή ανοίγει την πόρτα για μια προσοδοφόρα δραστηριότητα ή την εμπορία της ζωοτροφής.

Πολλά τα πλεονεκτήματα

Χαμηλό το κόστος παραγωγής της ελαιοκράμβης

Με τα συμβόλαια των βιομηχανιών βιοκαυσίμων για το 2012 να κινούνται στα επίπεδα των 0,40 ευρώ ανά κιλό παραγόμενων σπόρων ελαιοκράμβης, η καλλιέργεια αυτού του ενεργειακού φυτού υπόσχεται ένα αρκούντως ικανοποιητικό εισόδημα.

Η ελαιοκράμβη είναι φυτό που ανέχεται τις χαμηλές θερμοκρασίες, σε όλα τα στάδια της ανάπτυξής του, αλλά -όπως αναφέρει στις "Επαγγελματικές Ευκαιρίες" ο γεωπόνος Κάσσανδρος Γάτσιος- είναι ευαίσθητο στις μεγάλες εναλλαγές των θερμοκρασιών. Οι άριστες θερμοκρασίες για την ανάπτυξή της είναι 16-24οC. Η ελαιοκράμβη μπορεί να ανεχθεί θερμοκρασίες μέχρι τους -10oC, ενώ υπάρχουν και υβρίδια με αντοχή μέχρι -18oC έως -25oC. Οι υψηλές θερμοκρασίες κατά την ωρίμανση των σπόρων προκαλούν επίσης τη μείωση του περιεχομένου τους σε λάδι.

Η έλλειψη εδαφικής υγρασίας, κατά τη σπορά, προκαλεί καθυστέρηση και μείωση της βλάστησης των σπόρων, με τις συνέπειες να είναι ιδιαίτερα αρνητικές για την εξέλιξη της καλλιέργειας. Συνήθως επιτυγχάνονται ικανοποιητικά αποτελέσματα όταν, κατά το πρώτο στάδιο της ανάπτυξης των φυτών και την πλήρη ανθοφορία, σημειωθούν συνολικά βροχοπτώσεις ύψους 450-500mm.

Η ελαιοκράμβη ευδοκιμεί σε μεγάλο εύρος εδαφών, από ελαφρώς βαριά αργιλώδη μέχρι ελαφρώς αμμώδη, αλλά προτιμά τα βαθιά, γόνιμα, πλούσια σε οργανική ουσία και με καλή αποστραγγιστική ικανότητα. Γενικά, κάθε έδαφος που είναι κατάλληλο για την καλλιέργεια σιτηρών και τεύτλων είναι κατάλληλο και για την καλλιέργεια της ελαιοκράμβης.

Εχει διαπιστωθεί ότι από καλλιέργεια σε καλλιέργεια ελαιοκράμβης πρέπει να παρεμβάλλεται διάστημα τριών - τεσσάρων ετών, επειδή έχει παρατηρηθεί ότι οι αποδόσεις της αυξάνουν όσο μεγαλώνει η περίοδος που μεσολαβεί μεταξύ δύο καλλιεργειών. Οι αποδόσεις αυξάνονται και φθάνουν στο 100% του δυναμικού τους όταν η ίδια έκταση καλλιεργείται με ελαιοκράμβη κάθε τέσσερα χρόνια. Αντίθετα, όταν η ελαιοκράμβη καλλιεργείται συνεχώς, στο ίδιο έδαφος, ως μονοκαλλιέργεια, οι αποδόσεις είναι μειωμένες και πέφτουν στο 77%.

Συστήματα αμειψισπορών που περιλαμβάνουν σιτηρά δίνουν πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα και το πλέον διαδεδομένο σύστημα αμειψισποράς είναι με σιτηρά (ελαιοκράμβη - σιτάρι - κριθάρι - ελαιοκράμβη).

Η ελαιοκράμβη μπορεί επίσης να καλλιεργηθεί έπειτα από καλλιέργεια λιναριού, καλαμποκιού και πατάτας. τεύτλων, σιναπιού, ηλίανθου.

Η ελαιοκράμβη μπορεί να καλλιεργηθεί, να αναπτυχθεί και να αποδώσει ικανοποιητικά και χωρίς άρδευση, δεδομένου ότι στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας από τον Νοέμβριο έως και τον Μάρτιο υπάρχουν συνήθως βροχοπτώσεις. Εφόσον όμως δεν σημειωθούν ικανοποιητικές βροχοπτώσεις κατά τις κρίσιμες αυτές φάσεις, τότε κρίνεται απαραίτητη η εφαρμογή άρδευσης, ώστε να επιτευχθεί αύξηση των αποδόσεων.

Υψηλές αποδόσεις

Ηλίανθος: Μπορεί να ευδοκιμήσει σε όλα τα εδάφη

Με την Ευρωπαϊκή Ενωση να έχει θέσει στόχο έως το 2020 τα βιοκαύσιμα να αντιπροσωπεύουν το 10% της αγοράς καυσίμων και ένα στρέμμα ηλίανθου να έχει υπολογιστεί ότι παράγει κατά μέσον όρο από 43 έως 75 λίτρα βιοντίζελ, η καλλιέργεια του "χρυσοφόρου" αυτού φυτού εμφανίζει σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης.

Το αυξανόμενο από τους αγρότες ενδιαφέρον για συμμετοχή στην παραγωγή βιοκαυσίμων συνεχίζεται τα τελευταία χρόνια. Η προτίμηση άλλωστε των αγροτών για καλλιέργεια ηλίανθου είναι χαρακτηριστική, καθώς η καλλιέργεια καταγράφει αύξηση τα τελευταία χρόνια, λόγω του ότι ο ηλιόσπορος στηρίζεται στη συμβολαιακή γεωργία και εξασφαλίζει στον παραγωγό σίγουρο και σταθερό εισόδημα.

Στην περσινή καλλιεργητική περίοδο 2009-2010, όπως αναφέρει στις "Επαγγελματικές Ευκαιρίες" ο πρόεδρος της Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Βισαλτίας στις Σέρρες, Παύλος Αραμπατζής, οι παραγωγοί της Ενωσης έσπειραν 6.000 στρέμματα περίπου με ηλίανθο, καλλιέργεια συμβολαιακή, σε συμφωνία με γνωστή εταιρεία στον χώρο των βιοκαυσίμων, και είχαν εξασφαλίσει τη διάθεση του προϊόντος καθώς και τελική τιμή πώλησης τα 370 ευρώ/τόνο.

Φέτος ο κάμπος κιτρίνισε, με τους παραγωγούς που ανήκουν στον συνεταιρισμό Βισαλτίας να σπέρνουν περίπου 14.000 στρέμματα, με συμβόλαιο με την ίδια εταιρεία και με τιμή τα 425 ευρώ/τόνο. Η παραγωγή του ηλίανθου παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα, καθώς έχει τα λιγότερα έξοδα καλλιέργειας -υπολογίζεται στα μισά χρήματα σε σχέση με το καλαμπόκι και το ένα τρίτο του βαμβακιού-, ενώ οι απαιτήσεις σε νερό είναι μικρές.

Η βιομηχανία το ζητά και παρέχει σύμβαση για την καλλιέργεια, η οποία κατατίθεται και στις αρμόδιες Διευθύνσεις Γεωργίας.

Κόστος: Κυμαίνεται από 30 μέχρι 60 ευρώ το στρέμμα ανάλογα με τις εισροές και τα ενοίκια. Με απόδοση που φθάνει τα 500 κιλά ανά στρέμμα επιτυγχάνεται ένα ικανοποιητικό εισόδημα.

Δεν απαιτούνται καθόλου εργατικά έξοδα, όπως συμβαίνει με άλλες σκαλιστικές καλλιέργειες.

Είναι χαμηλού ρίσκου και δεν επηρεάζεται από έκτακτους παράγοντες και θεωρείται ιδανική στην εναλλαγή των καλλιεργειών, δημιουργώντας αύξηση των αποδόσεων σε επόμενες καλλιέργειες.

Μάλιστα, κατά την καύση του βιοντίζελ που προέρχεται από τον ηλίανθο εκλύεται στην ατμόσφαιρα μόνο το διοξείδιο του άνθρακα που το φυτό έχει απορροφήσει κατά τη διάρκεια της ημέρας και, κατά συνέπεια, συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.

Ο ηλίανθος μπορεί να ευδοκιμήσει σε όλων των ειδών τα εδάφη. Τα βαθιά και καλά στραγγιζόμενα εδάφη δίνουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Σε φτωχά ξηρικά χωράφια, το νερό στη διάρκεια της άνοιξης είναι ο πιο κρίσιμος παράγοντας. Σε γερά χωράφια πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική ποσότητα αζώτου, γιατί υπάρχει κίνδυνος πλαγιάσματος των φυτών.

Εποχή σποράς: Η εποχή σποράς είναι ιδιαίτερα σημαντική απόφαση, γιατί από αυτήν εξαρτάται το κανονικό φύτρωμα του σπόρου. Η σπορά γίνεται νωρίς την άνοιξη και όταν η θερμοκρασία εδάφους σταθεροποιηθεί στους 8°C. Με την πρώιμη σπορά αυξάνονται οι στρεμματικές αποδόσεις και η περιεκτικότητα του σπόρου σε έλαιο. Επίσης δίνεται η δυνατότητα στο φυτό να αξιοποιήσει τις βροχές Μαΐου - Ιουνίου, μια που το κρίσιμο στάδιο για την παραγωγή του ηλίανθου είναι το τελείωμα της ανθοφορίας.

Σπορά

Η κατάλληλη εποχή σποράς είναι το διάστημα αρχές Μαρτίου με αρχές Απριλίου, ανάλογα βέβαια με την περιοχή. Τα θρεπτικά στοιχεία που δίνονται με τη λίπανση είναι κυρίως το άζωτο που βοηθάει στην ανάπτυξη του ηλίανθου και ο φώσφορος που επηρεάζει την παραγωγή και την περιεκτικότητα του σπόρου σε λάδι. Το βόριο επίσης είναι το σημαντικότερο ιχνοστοιχείο για την καλλιέργεια του ηλίανθου, καθώς η έλλειψή του μπορεί να έχει επιπτώσεις στην τελική παραγωγή, ιδιαίτερα σε φτωχά εδάφη με έλλειψη ασβεστίου.

Ανάγκες σε νερό: Στο στάδιο του φυτρώματος είναι απαραίτητη η υγρασία του εδάφους για ομοιόμορφο και άριστο φύτρωμα. Το κρίσιμο στάδιο αναγκών της καλλιέργειας σε νερό είναι η περίοδος της ανθοφορίας.

Αμειψισπορά: Η αμειψισπορά με σιτηρά ή όσπρια είναι πολύ διαδεδομένη. Το σιτάρι που διαδέχεται τον ηλίανθο ευνοείται τα μέγιστα σε αποδόσεις. Η αμειψισπορά είναι απαραίτητη για τον ηλίανθο, με κύριο στόχο την αποφυγή ανάπτυξης του παρασίτου της οροβάγχης, αλλά και κάποιων σοβαρών ασθενειών, όπως αυτής του περονόσπορου.

(Πηγή: Εθνος)